ILE POWINIEN JEŚĆ KOT I JAK TO POLICZYĆ?
Dylematy i zapytania związane z żywieniem Waszych kotów dostaję niemal codziennie w wiadomościach i komentarzach. Bardzo często przewija się pytanie, ile karmy na dzień powinien dostawać mój kot? To nie takie proste. Odpowiedzi nie można udzielić, nie wiedząc co je kot, w jakim jest wieku, na ile jest aktywny i jaka jest jego sylwetka.
Wy sami dokonując jednak paru obliczeń, które zaraz Wam pokażę, możecie dowiedzieć się ile powinniście nakładać do kociej miseczki (oczywiście kot to nie maszyna, obserwujemy swojego zwierzaka). Przy okazji przyjrzyjcie się zachowaniom pokarmowym kota i przeanalizujcie błędy, które popełniacie.
I część
Zachowania pokarmowe kota
- kot to bezwzględny mięsożerca
- spożywa wielokrotnie posiłki przez całą dobę
- w miarę możliwości spożywa posiłki regularnie
- poluje na swoje posiłki
- posiłki są małe objętościowo (ptak, mysz)
- preferowane jest samotne spożywanie posiłku
Posiłek kota (na przykładzie naturalnego pokarmu)
- posiłek bogaty w białko zwierzęce
- umiarkowany poziom tłuszczu
- minimalna ilość węglowodanów
- gęstość energetyczna myszy 70 kcal
- koty jako mięsożercy wymagają w diecie:
- tauryny (tuszka mysia 7000 mg/1000 g s.m produktu)
- witaminy A (źródłem witaminy A u kotów mogą być tylko surowce pochodzenia zwierzęcego np. wątroba)
- kwasu arachidonowego (AA n-6) u kotów musi być dostarczany ze źródeł zwierzęcych
Kocie zmysły
- koty mają 500 kubków smakowych (człowiek 9000)
- nie wyczuwają smaku słodkiego, za to atrakcyjny jest słony i umami
- koty mają 60 – 70 mln komórek węchowych (człowiek 5 mln)
Najczęstsze błędy żywieniowe
- podawanie kotu roślinno- zbożowych pokarmów, zamiast mięsnych
- dawanie kotu 1-2 posiłków w ciągu dnia
- nakładanie dużych porcji na raz
- stały dostęp do pokarmu
- zmuszanie kotów do jedzenia bardzo blisko siebie
II część
Biorąc do ręki opakowanie karmy lub puszkę nie wszystkie informacje będą podane na tacy. Policzenie ich nie jest jednak specjalnie skomplikowane. Wystarczy na spokojnie kalkulator w telefonie i chwila czasu. No to do dzieła. Weźcie karmę, którą podajecie zwykle swojemu kotu i policzcie ze mną krok po kroku.
Obliczanie zawartości węglowodanów
Pierwszą informacją, której potrzebujemy do przeanalizowania karmy, jest obliczenie zawartości węglowodanów.
węglowodany -> 100% – (białko + tłuszcz+ popiół+ włókno)
-> musimy policzyć suchą masę
przykład: Gussto wołowina : białko 10,7%, tłuszcz 6,7%, popiół surowy 2,4%, włókno surowe 0,5%, wilgotność 79%
100% – (10,7+6,7+2,4+0,5+79) = 0,7%
wilgotność 79%, więc 100% – 79% = 21% -> u suchej masie 0,7% : 21% x 100 = 3,33% węglowodany w suchej masie
Obliczanie białka i tłuszczy w suchej masie
Teraz musimy policzyć białka i tłuszcze
-> liczymy suchą masę
przykład: Josera Filet wołowina/kurczak: Białko surowe 11,8%, Zawartość tłuszczu 5,4%, Włókno surowe 0,4%, Popiół surowy 2,0%, Wilgotność 79%
białko i tłuszcz z etykiety na puszce dzielimy przez suchą masę (100 % – wilgotność) i wynik mnożymy razy 100
11,8: (100-79%) x 100 =56,19% białko
5,4 :(100-79%) x 100 = 25,71% tłuszcz
Obliczanie gęstości energetycznej danej karmy
Kolejnym krokiem jest policzenie gęstości energetycznej
* gęstość energetyczna jest czasem podana przez producenta na opakowaniu
białko x 3,5 + tłuszcz x 8,5 + węglowodany x 3,5
przykład: Catz finefood cielęcina: Białko surowe 10,8%, Zawartość tłuszczu 6,5%, Włókno surowe 0,3%, Popiół surowy 1,8%, Wilgotność 80%
- białko 10,8% x 3,5 (kcal/g) = 37,8
- tłuszcz 6,5% x 8,5 (kcal/g) = 55,25
- wilgotność 80%
- węglowodany 100% – (10,8 + 6,5+1,8+0,3+80) =0,6
- węglowodany 0,6% x 3,5 (kcal/g) = 2,1
Gęstość energetyczna (EM) = 37,8 +55,25+2,1 = 95,15 kcal/100 g
Dzienne zapotrzebowanie energetyczne
Dochodzimy do ustalenia zapotrzebowania energetycznego naszego kota. Jak określasz jego aktywność? Czy wiesz, ile waży?
Zalecenia FEDIAF dla dorosłych kotów o normalnej aktywności są zgodne z rekomendacjami NRC (2006) zakładającymi dzienne zapotrzebowanie energetyczne na poziomie 100 kcal/kg m.c.0,67/dzień (253 kcal/dzień). Dla dorosłych kotów niewychodzących i/lub sterylizowanych
średnie bytowe zapotrzebowanie na energię jest szacowane na 75 kcal/kg m.c.0,67/dzień (189 kcal/dzień) (Fettman i wsp., 1997, Harper i wsp., 2001).
kot mało aktywny lub z nadwagą – zapotrzebowanie około 60 kcal
kot aktywny – zapotrzebowanie około 70- 80 kcal
kot bardzo aktywny – zapotrzebowanie około 90- 110 kcal
Przykład: kot ważący 4 kg, średnio aktywny, po zabiegu kastracji
70 kcal x 4 kg 0,67
70 kcal x 2,53 = 177,1 kcal na dzień
* w te 177,1 wlicza się wszystko czyli karma (podstawowa, uzupełniająca) i przysmaki
Inny sposób wyliczeń zapotrzebowania energetycznego
Możemy posłużyć się wyliczeniem RER i DER
RER (spoczynkowe zapotrzebowanie na energię) czyli ilość energii, która pokryje podstawowe funkcje życiowe kota
RER ->70 x masa ciała kota0,67
DER (dzienne zapotrzebowanie na energię metaboliczną psów i kotów)
DER = k x RER
k to współczynnik do przeliczeń (określamy stan naszego kota)
- dorosły kastrowany = 1,2
- dorosły niekastrowany = 1,4
- otyły, mało aktywny = 1,0
- wymagający odchudzania = 0,8
- + współczynniki na czas rui, ciąży, laktacji
Przykład: kot ważący 4 kg, średnio aktywny, po zabiegu kastracji
RER -> 70 x 4 kg 0,67
RER 70 x 2,53 = 177,1
DER (dorosły kastrowany) 1,2 x 177,1 = 212,52 kcal na dzień
Ile karmy dziennie dawać?
W naszym przykładzie kot średnio aktywny, ważący 4 kg ma zapotrzebowanie 177,1 kcal na dzień.
Tak, więc dotarliśmy do sedna: ile karmy dziennie ma dostawać nasz kot?
A) kot je samą karmę mokrą
EM (gęstość energetyczna) karmy mokrej Gussto kurczak to 97,03 Kcal/100g
Bazując na FEDAF
177,1 kcal (zapotrzebowanie energetyczne) : 97,03 (gęstość kaloryczna) x 100 = 182,5g dziennie puszki
Bazując na wzorach RER, DER
212,52 kcal (zapotrzebowanie energetyczne) : 97,03 (gęstość kaloryczna) x 100 = 218,4g dziennie puszki
Tym samym wychodzi, że jeśli nie chcemy bazować tylko na jednym wyliczeniu, możemy podawać kotu 200g wynik (między 180g a 220g) mokrej karmy dziennie.
B) kot je suchą karmę
EM ( gęstość energetyczna ) karmy suchej Wild Freedom kurczak to 395,0 kcal/100g
więc 177,1 kcal (zapotrzebowanie energetyczne) : 395 (gęstość kaloryczna) x 100 = 44,8g suchej dziennie
Nie zapomnij śledzić Kotuszkowo na Facebooku i Instagramie
* wpis opracowany na podstawie : wytycznych FEDIAF (The European Pet Food Industry) stan aktualny na marzec 2019, wykładu dr Karoliny Holdy (Podstawy żywienia kotów) stan aktualny na grudzień 2019, Podręcznika dla lekarzy i studentów weterynarii, Podstawy żywienia psów i kotów, Michał Ceregrzyn
Justyna
18 lutego 2020 at 16:47Jestem osobą pracującą, nie mogę karmić kotka 5-6 razy dziennie, ponieważ kiedy dostanie posilek rano przed moim wyjściem, później może dostawać najwcześniej po godz. 16, jak wrócę. Nie można kotu zostawiać suchej w mieseczce, jak w takim razie sobie z tym poradzić?
Nika
19 lutego 2020 at 09:53Też jestem osobą pracującą, zresztą jak większość kociarzy 🙂 Rano przed wyjściem 2 posiłki zamiast 1. Zaraz po wstaniu i potem chwilę przed wyjściem do pracy, nastepny posiłek po powrocie i jeszcze 2-3 zanim położy się pani spać. Czyli np. 6 i 7 rano, potem 16, 19, 22.
Jeśli zależy Pani, żeby kot miał dostep do jedzenia podczas nieobecnosci można mokrą karmę zostawić w Licki Mat, to taka kwadratowa tacka z „przeszkodami”. Kot będzie miał zajęcie, nie zje całej porcji na raz, a do tego mata ta pomaga rozładować stres. Inną opcją jest pochowanie przekąsek dla kota w macie wechowej lub kuli smakuli. Kot będzie musiał natrudzić się trochę zanim dostanie przysmaka. Oczywiscie zostaje też opcja automatycznych karmników z wkładem chłodzącym. Karmnik otwiera się o ustawionych godzinach.
Justyna
19 lutego 2020 at 19:36Dziękuję za odpowiedź i i pomoc! Kot przyjezdza dopiero jutro a ja juz czytam wszystkie poradniki odnosnie karmienia 🙂
Justyna
19 lutego 2020 at 20:06Czy lepiej podac rano kptu suchą czy mokra karme ? Czytalam gdzies ze miedzy sucha a mokra powinna byc kilkugodzinna przerwa. Czy kot nie bedzie glodny jesli o 6 i 7 dostanie tylkp sucha a o 16, 18 i 20 dopiero mokra?
Nika
20 lutego 2020 at 09:53Najlepiej gdyby kot w ogóle nie dostawał suchej. Sucha karma ma same wady i nawet ta z najlepszym składem, jest zupełnie nie odpowienim pokarmem. Odwadnia, zagęszcze mocz, co prowadzi do problemów z układem moczowym. Dodatkowo przez dużą ilość węglowodanów prowadzi do otyłości i cukrzycy. Jeśli mimo to zdecyduje się Pani na karmienie mieszane ważne, żeby zachować odstęp między karmą suchą a mokrą ( najlepiej 8 godzin), ze względu na PH żołądka. W nocy też nikt nie wstaje karmić kota przez kilka godzin 🙂 Więc na spokojnie poradzi sobie w ciagu dnia.
Emilia
12 marca 2020 at 14:21Witam. Mam pytanie odnośnie która karma sucha będzie lepsza? Arion orginal sterilized z kurczakiem czy Brit care coco lub, też Brit premium Sensitive. Dodam że to karma dla kotów wolno żyjących które dokarmiam.
Nika
12 marca 2020 at 16:07Dla porównania wezmę pod uwagę 5 istotnych parametrów:
Arion orginal:produkty zwierzęce: ok 50% ?, produkty roslinne i inne: okolo 50%?, tauryna:?, węglowodany: 34,3, wapń/fosfor:1,45:1,15=1,26
Brit care coco:produkty zwierzęce: 59%, produkty roslinne i inne: 41%, tauryna: 2300, węglowodany: 21,3, wapń/fosfor:1,2:0,9=1,3
Brit premium sensitive: produkty zwierzęce: 38%, produkty roslinne i inne: 62%, tauryna: 2000, węglowodany: 30,9, wapń/fosfor:1,3:1,1=1,18
Wygrywa brit care coco, potem premium, a na końcu Arion. Arion ma za dużo niewiadomych w składzie i suplementacji.
Piotrek
21 kwietnia 2020 at 10:53Dzień dobry. Próbuję rozgryźć podaną metodę obliczania gęstości energetycznej karmy. Dlaczego do wzoru ze współczynnikami Atwatera w przykładzie karmy Cats Finefood jest podstawiona zawartość białka i tłuszczy w całej karmie, natomiast zawartość węglowodanów w suchej masie z karmy?
” przykład: Catz finefood cielęcina: Białko surowe % 10,8, Zawartość tłuszczu % 6,5, Włókno surowe % 0,3, Popiół surowy % 1,8, Wilgotność 80%
białko 10,8 % x 3,5 (kcal/g) = 37,8
tłuszcz 6,5% x 8,5 (kcal/g) = 55,25
wilgotność 80 %
węglowodany 100 % – ( 10,8 + 6,5+1,8+0,3+80) =0,6
węglowodany w suchej masie 0,6/20 x 100 =3
węglowodany 3 % x 3,5 (kcal/g) = 10,5
Gęstość energetyczna (EM) = 37,8 +55,25+10,5 = 103,55 kcal/100 g ”
Wg mojej logiki “na chłopski rozum” powinniśmy brać zawartość węglowodanów w całej karmie, a nie w suchej masie, ponieważ wyliczając jaką porcję karmy dziennie podajemy kotu, otrzymujemy mase całej karmy (wraz z jej wilgotnością czyli wodą) i na tej podstawie dzielimy na porcje. Jeżeli jest jakiś konkretny powód dlaczego gęstość energetyczną obliczamy z węglowodanów z suchej masy a z białka i tłuszczy z całkowitej masy karmy to proszę o wyjaśnienie 🙂 Z góry dziękuję za odpowiedź 🙂
Nika
23 kwietnia 2020 at 15:31Witam, dobrze, że pan zauważył. Do obliczeń wkradł się błąd. Przy gęstości energetycznej nie musimy liczyć suchej masy. Już poprawione. Pozdrawiam
Marcin
22 czerwca 2020 at 15:54Dzień dobry,
Moje kotki dostają rano suchą karmę Purizon.
Składniki analityczne:
Białko surowe 44.0 %
Tłuszcz surowy 20.0 %
Włókno surowe 1.8 %
Popiół surowy 8.5 %
Wapń 1.5 %
Fosfor 1.3 %
Kwasy tłuszczowe Omega 3 0.9 %
Kwasy tłuszczowe Omega 6 3.3 %
Czy do tłuszczu ogólnego do obliczenie EM, wlicza się też kwasy tłuszczowe omega 3 i 6?
Co z wilgotnością kiedy nie jest podana?
Nika
22 czerwca 2020 at 16:42Witam, nie nie wliczamy wtedy omega 3 i 6. Bierzemy do wyliczeń tylko pod uwagę: Białko, Tłuszcz, Włókno, Popiół. Purizon ma podaną wilgotność: 10%. A jeśli jakaś karma nie ma, to przyjmujemy wartość orientacyjną dla suchych karm. ,,Sucha karma dla zwierząt towarzyszących to karma o wilgotności 14% lub niższej (FEDIAF)
Marcin
23 czerwca 2020 at 08:49Witam,
Gdzie znalazła pani wilgotność karmy Purizon?
Szukałem na opakowaniu i w internecie i mi się nie udało.
Za to znalazłem wartość energetyczną tak, że po problemie 🙂
Nika
23 czerwca 2020 at 11:30Nie mogę tu wkleić zdjęcia,ale chociażby w opisie na Zooplusie. W sekcji skład, pod dodatkami
,,Przeciwutleniacze:
Ekstrakty tokoferolowe z olejów roślinnych
Wilgotność max: 10%”
Amalia
11 lipca 2020 at 19:27Hmmmm…. Mój kot nawet nie dałby rady jeść 2 posiłków dziennie. Tak naturalnie. Nie dałby rady zjeść tak dużo na raz. Nawet jak dostaje według zaleceń, parę razy dziennie mniejsze, to ich po prostu nie dojada. Najadłem się, nie będę jadł więcej. 🙂 I później są “powtórki”. Wszystko się naturalnie rozkłada.
Magda
22 lipca 2020 at 13:08Dzień dobry, jak najlepiej podejść do żywienia kotów podczas wyjazdów, kiedy zostają same w domu przez kilka dni i są odwiedzane tylko raz dziennie? Mamy dwa koty, które od niedawna są tylko na mokrej karmie. Podawanie wielu małych posiłków w ciągu dnia nie stanowi problemu bo pracujemy zdalnie. Czy koty na czas wyjazdów mogą dostawać znowu sucha karmę?
Nika
22 lipca 2020 at 13:46Są miski automatyczne z wkładem chłodzącym i timerem, są też miski otwierające się na chip. Idealne na wyjazdy opiekuna.
Jeśli kot jest stale na mokrej i nagle dostanie suchą jego żoładek może zareagować źle niestrawnosć, biegunka, wymioty itd
Paulina
27 lipca 2020 at 19:20Z obliczeń wynika że 4 miesięczny aktywny kociak o wadze 2kg powinien otrzymać 111kcal czyli pół puszki np gussto kurczak ? Hodowca kazał również w osobnej misce serwować suchą karmę bez ograniczeń. Wolałabym aby jadł tylko mokrą karmę. Jakie będzie odpowiednie postępowanie?
Nika
31 lipca 2020 at 12:49Witam. U kociaków, do +-12 miesiące nie obliczamy zapotrzebowania. Kociak je tyle ile potrzebuje i ile chce. Czyli np. wyznaczamy 6 pór karmienia podczas krórych maluch zajada tyle ile chce. W praktyce wychodz
i to 200-600 gram karmy mokrej na dzień. Sucha karma absolutnie nie jest wskazana http://kotuszkowo.pl/sucha-karma-dla-kota/
kasia
23 września 2020 at 20:07Dobrze rozumiem, że gdy w składzie analitycznym karmy występują również składniki nie występujące we wzorze na węglowodany, to ich nie uwzględniamy przy liczeniu?
Kotuszkowo
24 września 2020 at 12:08Tak bierzemy pod uwagę tylko białko, tłuszcz, popiół i włókno.
Iza F
19 października 2020 at 16:32Super artykuł! Wśród tych ogólnych rad co do żywienia jest też, żeby zachować łańcuch łowiecki, czyli przed posiłkiem powinna być zabawa/polowanie. Ale jak w praktyce to rozwiązać, gdy jest kilka posiłków, kot nie zawsze gotowy do zabawy, a np.jeść chce albo wlasiciel jest na wyjeździe, itp? Czy brak polowania bardzo zaburza funkcjonowanie kota?
Iza F ostatnio opublikował…Zealandia
Kotuszkowo
19 października 2020 at 16:46W codziennym życiu nie jesteśmy w stanie bawić się z kotem przed każdym posiłkiem. I nie ma w tym nic dziwnego.
Ale np. można sobie wyrobić schemat, że kolację dajemy po wieczornej zabawie, albo pochować od czasu do czasu jedzenie/przysmaki w zabawkach wymuszających wysiłek przy wydobyciu. Można też kupić matę LickiMat i uatrakcyjnić posiłek.
Ula
8 grudnia 2020 at 12:11Hej, mam półtoraroczną kotkę (3.5kg). Ciągle za mną chodzi do kuchni i prosi o jedzenie, dlatego postanowiłam policzyć jej zapotrzebowanie (wyszło 194kcal/dzień, kot po sterylce, niewychodzący). Na opakowaniu Puriny One dla jej wagi są widełki 30-60g/dzień, a z obliczeń wynika że powinna dostawać wg kaloryczności 152g/dzień. Czy to możliwe, żeby producent aż tyle się pomylił? Jeśli tak, to by tłumaczyło, dlaczego kot ciągle prosi o jedzenie. Tylko boję się, że mogę przekarmić kota, a ona potem nie będzie miała w domu jak tej tuszy zrzucić. Czy może ja coś pomieszałam w obliczeniach? Kaloryczność Puriny One Sterilcat Łosoś wyszła mi 127,75kcal/100g.
Ula ostatnio opublikował…LOVCAT
Kotuszkowo
9 grudnia 2020 at 11:30Witaj, takie rozbieżności są możliwe. Fajnie, że policzyłaś kocie zapotrzebowanie. Teraz poczytaj o tym dlaczego sucha karma jest najgorszym sposobem karmienia, otyłość będzie tylko jedną z wielu konsekwencji http://kotuszkowo.pl/sucha-karma-dla-kota/
Na dodatek firma Purina ma produkty tragicznej, trującej wręcz jakości: pszenica, kukurydza, mąka, gluten itd. to zaprzeczenie diety kota ścisłego mięsożercy. Do tego tona węglowodanów (na które kot zapotrzebowania nie ma) i białko pochodzace głównie ze źródeł roślinnych, a wiec niepełnowartościowe dla zwierząt mięsożernych sprawiają, że kotka je, ale może być głodna.
Przy okazji zerknij sobie, jak Purina sama musiała się przyznać do rakotwórczych substancji w swoich karmach http://www.zwierzaczek-wroclaw.pl/index.php?option=com_content&view=article&id=305&Itemid=287
Gosia
20 grudnia 2020 at 17:08Witam
Wg książki ” podstawy żywienia psów i kotów ” RER ma wzór 70 x mc⁰⁷⁵,
Gdzie mc to masa ciała.
Skad wynika różnica we wzorach?
Kotuszkowo
21 grudnia 2020 at 11:00RER ma wzór 70 x mc⁰⁷⁵ dla psów, wpis natomiast dotyczy kotów i w ich przypadku mamy RER70 x mc 0,67
Sebastian
28 grudnia 2020 at 13:16Świetny artykuł! Udało mi się już wcześniej wyliczyć zapotrzebowanie kaloryczne mojej kotki, na podstawie materiałów z innych źródeł jednak nie miałem pojęcia jak policzyć ile kalorii dostarcza dana karma.
Dzięki temu blogowi prawdopodobnie zmienie sposób karmienia z mieszanego na same puszki + czasem mięsko, żółtko i przysmaki.
Odnośnie żywienia szukam i nie mogę znaleźć jeszcze jednej informacji. Czy kot może jeść zimne jedzenie prosto z lodówki? Ja przed podaniem dolewam troszkę wody z czajnika i mieszam, dzięki czemu kot dostaje więcej płynów i nie je zimnego. Zastanawiam się jednak jakie są inne sprawdzone sposoby na podgrzewanie kociego żarełka.
Kotuszkowo
28 grudnia 2020 at 15:16To zależy od zwierzaka i jego indywidualnych preferencji. Można podawać prosto z lodówki (o ile kot nie ma związanych z tym problemów zdrowotnych typu nawracające problemy z gardłem, łapanie infekcji…). Można tak, jak właśnie pan robi dolewać ciepłej wody, można na chwilę postawić miseczkę z karmą w garnku z ciepłą wodą, można moment podgrzać w mikrofalówce, albo wyciągnąć jedzenie wczesniej z lodówki i zostawić do samoistnego złapania temperatury pokojowej.
Poesje
13 lutego 2021 at 15:14Gdzieś tutaj widziałam komentarze, by nie limitować pokarmu kotkom do 12 miesiąca. I że mogą wciągać naprawdę sporo.
Jak już w poprzednim komentarzu pod innym artykułem wspomniałam, mój kotek ma obecnie 8 miesięcy (waży 3,2kg). Dwa tygodnie temu przeszedł zabieg kastracji i tu się nieco zaniepokoiłam. Przed kastracją zjadał 200g dziennie, ale po zabiegu w widoczny sposób zwiększył “zapotrzebowanie” i zjada już 250-300g, a nawet zdarzyło się, że wciągnął 400g… Kotek jest aktywny i wychodzący, nie zrobił się bardziej “leniwy” po zabiegu. Czy powinnam się martwić?
Kotuszkowo
18 lutego 2021 at 13:44Po kastracji, zwłaszcza w początkowej fazie skacze apetyt, to jest normalne. Jeśli zacznie nadmiernie przybierać na wadze to ograniczmy jedzenie. I jednak w okolicy tego 10-12 miesiąca też już powoli pilnujemy dawek.
Poesje
19 lutego 2021 at 17:48Wielkie dzięki za odpowiedź. Bardzo na nią czekałam, bo mój weterynarz to ignorant i zasłaniał się, by podawać karmę “dla sterylizowanych”, a wiemy do czego (którego produktu) zmierzał… Tak, zdaję sobie sprawę, że później muszę uściślić dawki i to już sobie obliczę na podstawie powyższego artykułu.
PS. Napisałam wcześniej również komentarz pod Rankingiem karm. Czy jest coś z nim nie tak, że nie został zatwierdzony? Z góry przepraszam, że umieściłam tam linki do produktów (czy to tutaj zabronione?), ale starałam się podać maksymalną ilość informacji.